Η μαύρη τρύπα στο κέντρο του γαλαξία M87.

Αστρονόμοι τράβηξαν την πρώτη φωτογραφία μιας μαύρης τρύπας, η οποία βρίσκεται στον μακρινό γαλαξία M87.

Η μαύρη τρύπα έχει διάμετρο 40 δις χιλιομέτρων – τρία εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από το μέγεθος της Γης – και έχει περιγραφεί από τους επιστήμονες ως “τέρας“. Βρίσκεται 53,5 εκατομμύρια έτη φωτός μακρυά και φωτογραφήθηκε από ένα δίκτυο οκτώ τηλεσκοπίων σε όλο τον κόσμο.

Η καταγραφή έγινε από το Event Horizon Telescope (EHT), ένα δίκτυο οκτώ συνδεδεμένων τηλεσκοπίων.

Ο καθηγητής Heino Falcke του Πανεπιστημίου Radboud στην Ολλανδία, ο οποίος πρότεινε το πείραμα, δήλωσε ότι “Αυτό που βλέπουμε είναι μεγαλύτερο από το μέγεθος ολόκληρου του ηλιακού μας συστήματος“.

“Έχει μάζα 6,5 δισεκατομμυρία φορές εκείνη του Ήλιου και είναι μία από τις βαρύτερες μαύρες τρύπες που νομίζουμε ότι υπάρχει. Είναι ένα απόλυτο τέρας, ο πρωταθλητής βαρέων βαρών των μαύρων τρυπών στο Σύμπαν”.

Η εικόνα δείχνει ένα έντονα φωτεινό “δαχτυλίδι φωτιάς”, όπως το περιγράφει ο καθηγητής Falcke, που περιβάλλει μια τέλεια κυκλική σκοτεινή τρύπα. Το φωτεινό φωτοστέφανο προκαλείται από το υπερθερμαινόμενο αέριο που πέφτει στην τρύπα. Το φως είναι φωτεινότερο από όλα τα δισεκατομμύρια άλλα αστέρια στον γαλαξία συνδυασμένα – και γι ‘αυτό μπορεί να φανεί σε τέτοια απόσταση από τη Γη.

Η άκρη του μαύρου κύκλου στο κέντρο είναι το σημείο στο οποίο το αέριο εισέρχεται στη μαύρη τρύπα, το οποίο είναι ένα αντικείμενο που έχει τόσο μεγάλη βαρυτική έλξη που ούτε το φως μπορεί να διαφύγει.

Η εικόνα ταιριάζει με ό,τι οι θεωρητικοί φυσικοί και επίσης οι σκηνοθέτες του Χόλιγουντ φαντάζονταν ότι θα μοιάζουν οι μαύρες τρύπες.

“Αν και είναι σχετικά απλά αντικείμενα, οι μαύρες τρύπες θέτουν μερικά από τα πιο περίπλοκα ερωτήματα σχετικά με τη φύση του χώρου και του χρόνου και τελικά με την ύπαρξή μας”, ανέφερε ο Dr Ziri Younsi του University College London.

«Είναι αξιοσημείωτο ότι η εικόνα που παρατηρούμε είναι τόσο παρόμοια με αυτή που έχουμε αποκτήσει από τους θεωρητικούς μας υπολογισμούς. Μέχρι στιγμής, φαίνεται ότι ο Αϊνστάιν είναι σωστός και πάλι».

Η πρώτη εικόνα θα επιτρέψει στους ερευνητές να μάθουν περισσότερα για αυτά τα μυστήρια αντικείμενα. Θα είναι πρόθυμοι να αναζητήσουν τρόπους με τους οποίους η μαύρη τρύπα αποκλίνει από αυτό που αναμένεται στη φυσική. Κανείς δεν ξέρει πραγματικά πώς δημιουργείται ο λαμπρός δακτύλιος γύρω από την τρύπα. Ακόμα πιο ενδιαφέρον είναι το ερώτημα τι συμβαίνει όταν ένα αντικείμενο πέφτει σε μια μαύρη τρύπα.

Ο καθηγητής Falcke είχε την ιδέα για το πρόγραμμα όταν ήταν φοιτητής το 1993. Την εποχή εκείνη, κανείς δεν πίστευε ότι ήταν δυνατόν. Αλλά ήταν ο πρώτος που συνειδητοποίησε ότι ένας ορισμένος τύπος ραδιοκυμάτων θα δημιουργούταν κοντά και γύρω από τη μαύρη τρύπα, τα οποία θα ήταν αρκετά ισχυρά ώστε να ανιχνευόταν από τηλεσκόπια στη Γη.

Drives
Η Katie Bouman είναι η φοιτήτρια του MIT που ανέπτυξε τον αλγόριθμο που συνέθεσε τα δεδομένα από το EHT. Χωρίς τη συμβολή της, το πρόγραμμα δεν θα ήταν δυνατό.

Κανένα ενιαίο τηλεσκόπιο δεν είναι αρκετά ισχυρό για να απεικονίσει τη μαύρη τρύπα. Έτσι, στο μεγαλύτερο πείραμα αυτού του είδους, ο καθηγητής Sheperd Doeleman του Harvard-Smithsonian Κέντρου Αστροφυσικής οδήγησε ένα πρόγραμμα για τη δημιουργία ενός δικτύου οκτώ συνδεδεμένων τηλεσκοπίων. Μαζί, σχηματίζουν το Event Horizon Telescope και μπορούν να θεωρηθούν ως μια συστοιχία πιάτου στο μεγέθους ενός πλανήτη.

Focus on EHT
Event Horizon Telescope (EHT)

Το καθένα βρίσκεται σε μεγάλο υψόμετρο σε μια ποικιλία εξωτικών τοποθεσιών, συμπεριλαμβανομένων ηφαιστείων στη Χαβάη και το Μεξικό, στα βουνά της Αριζόνα και στην Ισπανική Σιέρα Νεβάδα, στην έρημο Atacama της Χιλής και στην Ανταρκτική.

Μια ομάδα 200 επιστημόνων έστρεψε τα δικτυωμένα τηλεσκόπια προς τον M87 και σάρωσε την καρδιά του για μια περίοδο 10 ημερών.

Οι πληροφορίες που συγκεντρώθηκαν ήταν πάρα πολλές για να σταλούν μέσω του διαδικτύου. Αντί αυτού, τα δεδομένα αποθηκεύτηκαν σε εκατοντάδες σκληρούς δίσκους που μεταφέρθηκαν στα κεντρικά κέντρα επεξεργασίας στη Βοστώνη των Ηνωμένων Πολιτειών και στη Βόννη της Γερμανίας για τη συναρμολόγηση των πληροφοριών. Η Katie Bouman, διδακτορικός φοιτητής στο MIT, ανέπτυξε έναν αλγόριθμο που συνέδεσε τα δεδομένα από το EHT. Χωρίς τη συμβολή της, το έργο δεν θα ήταν δυνατό. Ο καθηγητής Doeleman περιέγραψε το επίτευγμα ως “ένα εξαιρετικό επιστημονικό κατόρθωμα”.

“Έχουμε πετύχει κάτι που θεωρούταν αδύνατο μόλις πριν από μία γενιά”, είπε.

“Οι καινοτομίες στην τεχνολογία, οι διασυνδέσεις μεταξύ των καλύτερων ραδιοτηλεσκόπιων του κόσμου και οι καινοτόμοι αλγόριθμοι συνενώθηκαν για να ανοίξουν ένα εντελώς νέο παράθυρο στις μαύρες τρύπες”.