Ο Χένρι Κούπερ βρισκόταν στη Σελήνη σχεδόν δυο εβδομάδες, όταν διαπίστωσε ότι κάτι δεν πήγαινε καλά. Στην αρχή ήταν απλώς μια απροσδιόριστη υποψία, ένα προαίσθημα που ένας πεισματάρης επιστημονικός συντάκτης δεν θα το έπαιρνε στα σοβαρά. Άλλωστε, είχε έρθει εδώ έπειτα από παράκληση της ίδιας της Διεύθυνσης Διαστήματος Ηνωμένων Εθνών. Η ΔΔΗΕ πάντοτε ενδιαφερόταν για τις δημόσιες σχέσεις – ιδίως λίγο καιρό πριν ψηφιστεί ο προϋπολογισμός, τότε που λόγω του υπερπληθυσμού όλοι φώναζαν για περισσότερους δρόμους, σχολεία και θαλάσσιες φάρμες και διαμαρτύρονταν για τα δισεκατομμύρια που ξοδεύονταν για το διάστημα.
Ορίστε, λοιπόν, που βρισκόταν για δεύτερη φορά στο σεληνιακό κύκλωμα, στέλνοντας αναφορές των δύο χιλιάδων λέξεων τη μέρα. Αν και έλειπε ο ενθουσιασμός της πρώτης φοράς, παρέμεναν το μυστήριο και ο θαυμασμός για έναν κόσμο στο μέγεθος της Αφρικής, λεπτομερώς χαρτογραφημένο και όμως σχεδόν παντελώς ανεξερεύνητο. Δύο βήματα μακριά από τους θολούς πίεσης, τα εργαστήρια και τα αεροδρόμια, εκτεινόταν μια απέραντη ερημιά, που θα προκαλούσε τον άνθρωπο για πολλούς αιώνες ακόμα.
Κάποια τμήματα της Σελήνης ήταν βεβαίως ιδιαίτερα γνώριμα. Και ποιος δεν είχε δει εκείνη τη σκονισμένη ουλή στην Κοιλάδα των Καταιγίδων, με το γυαλιστερό μεταλλικό πυλώνα και την επιγραφή που ενημέρωνε τους επισκέπτες σε τρεις επίσημες γλώσσες της Γης:
ΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΣΗΜΕΙΟ
ΣΤΙΣ 20:01 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΩΡΑ
ΤΗΣ 13ΗΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1959
ΕΦΤΑΣΕ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΜΙΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΣΕ ΕΝΑΝ ΑΛΛΟ ΚΟΣΜΟ.
Ο Κούπερ είχε επισκεφθεί τον τάφο του Λούνικ II και τον ακόμα πιο διάσημο τάφο των άντρων που είχαν φτάσει έπειτα από αυτό. Όμως όλα αυτά ανήκαν στο παρελθόν. Όπως ο Κολόμβος και οι αδερφοί Ράιτ, είχαν ήδη περάσει στην ιστορία. Αυτό που τον απασχολούσε τώρα ήταν το μέλλον.
Όταν προσγειώθηκε στο Αεροδρόμιο Αρχιμήδης, ο γενικός διοικητής είχε προφανώς χαρεί που τον έβλεπε και είχε δείξει προσωπικό ενδιαφέρον για την ξενάγηση του. Είχαν κανονιστεί η μεταφορά του, η διαμονή του και η παροχή ενός επίσημου ξεναγού. Μπορούσε να πάει όπου ήθελε και να ρωτήσει ό,τι ήθελε. Η ΔΔΗΕ τον εμπιστευόταν, καθώς τα άρθρα του ήταν πάντα ακριβή και ο ίδιος φιλικός. Και όμως, η ξενάγησή του δεν είχε προχωρήσει όπως αναμενόταν. Δεν γνώριζε γιατί, αλλά σκόπευε να το μάθει.
Σήκωσε το ακουστικό τού τηλεφώνου και είπε: «Κέντρο; Το αστυνομικό τμήμα, παρακαλώ. Θέλω να μιλήσω με το γενικό επιθεωρητή».
Λογικά, ο Τσάντρα Κουμαρασουάμι θα πρέπει να είχε στολή, αλλά ο Κούπερ δεν τον είχε δει ποτέ να τη φοράει. Συναντήθηκαν, όπως είχαν κανονίσει, στην είσοδο του μικρού πάρκου που ήταν το καμάρι της Πόλης του Πλάτωνα. Καθώς ήταν νωρίς το πρωί, βάσει της τεχνητής «μέρας» των είκοσι τεσσάρων ωρών, το πάρκο ήταν σχεδόν άδειο και έτσι μπορούσαν να συζητήσουν χωρίς να τους διακόψει κανείς. Περπατούσαν στα στρωμένα με χαλίκι δρομάκια, κουβεντιάζοντας για τις παλιές μέρες, για τους κοινούς φίλους που είχαν στο κολέγιο και για τις τελευταίες εξελίξεις στη διαπλανητική πολιτική. Είχαν φτάσει στη μέση του πάρκου, ακριβώς κάτω από το κέντρο του μεγάλου γαλάζιου θόλου, όταν ο Κούπερ σταμάτησε ξαφνικά.
«Γνωρίζεις όλα όσα συμβαίνουν στη Σελήνη, Τσάντρα» είπε. «Και ξέρεις ότι βρίσκομαι εδώ για να γράψω μια σειρά άρθρων για τη ΔΔΗΕ. Ευελπιστώ, όταν επιστρέψω στη Γη, ότι θα εκδώσω ένα βιβλίο με το υλικό που θα έχω συγκεντρώσει. Γιατί, λοιπόν, ορισμένοι προσπαθούν να μου κρύψουν πράγματα;»
Ήταν αδύνατον να πιέσεις τον Τσάντρα. Πάντα αργούσε να απαντήσει και οι λίγες λέξεις τού έβγαιναν με δυσκολία γύρω από το στόμιο της χειροποίητης βαυαρέζικης πίπας του.
«Ποιους εννοείς;» ρώτησε τελικά.
«Δεν έχεις ιδέα;»
Ο γενικός επιθεωρητής κούνησε το κεφάλι του.
«Ούτε την παραμικρή» απάντησε, και ο Κούπερ ήξερε ότι έλεγε την αλήθεια.
Ο Τσάντρα δεν μιλούσε πολύ, αλλά δεν έλεγε ψέματα.
«Φοβόμουν ότι θα το έλεγες αυτό. Αν δεν γνωρίζεις κάτι περισσότερο από εμένα, θα σου πω το μόνο στοιχείο που έχω και που με φοβίζει. Η Υπηρεσία Ιατρικής Έρευνας προσπαθεί να με κρατήσει σε απόσταση».
«Χμμ» απάντησε ο Τσάντρα, βγάζοντας την πίπα από το στόμα του και κοιτάζοντάς τη σκεπτικός.
«Αυτό έχεις μόνο να πεις;»
«Δεν μου έδωσες πολλά στοιχεία. Μην ξεχνάς ότι είμαι ένας απλός αστυνομικός. Δεν έχω τη φαντασία που έχετε εσείς οι δημοσιογράφοι».
«Το μόνο που μπορώ να σου πω είναι ότι όσο ψηλότερα ανεβαίνω στα κλιμάκια της Υπηρεσίας Ιατρικής Έρευνας τόσο πιο ψυχρό γίνεται το κλίμα. Την προηγούμενη φορά που είχα έρθει όλοι ήταν πολύ φιλικοί και μου έδωσαν πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία για τα άρθρα μου. Όμως τώρα δεν μπορώ ούτε καν να συναντήσω το διευθυντή. Είτε θα είναι απασχολημένος είτε θα βρίσκεται στην άλλη πλευρά της Σελήνης. Τι είδους άνθρωπος είναι;»
«Ο δρ Χέιστινγκς; Ιδιότροπος χαρακτήρας. Είναι πολύ ικανός, άλλα όχι συνεργάσιμος».
«Τι μπορεί να προσπαθεί να κρύψει από εμένα;»
«Από όσο σε ξέρω, είμαι σίγουρος ότι θα έχεις ήδη κάποιες πολύ ενδιαφέρουσας θεωρίες».
«Σκέφτηκα την περίπτωση των ναρκωτικών, της απάτης και της πολιτικής σκευωρίας, όμως δεν βγάζουν νόημα αυτή την εποχή. Τα πιθανά σενάρια που μένουν με τρομάζουν απίστευτα».
Ο Τσάντρα ανασήκωσε τα φρύδια του απορημένος.
«Διαπλανητική επιδημία» είπε ο Κούπερ ωμά.
«Νόμιζα ότι αυτό ήταν αδύνατο».
«Ναι, έχω γράψει και εγώ ο ίδιος άρθρα που αποδεικνύουν ότι οι μορφές ζωής σε άλλους πλανήτες έχουν τόσο διαφορετική χημική σύσταση, που δεν αντιδρά στη δική μας, και ότι όλα τα μικρόβια και οι ιοί χρειάστηκαν εκατομμύρια χρόνια για να προσαρμοστούν στον οργανισμό μας. Όμως πάντα αναρωτιόμουν αν αυτά τα στοιχεία είναι όντως αληθινά. Αν υποθέσουμε, για παράδειγμα, ότι επέστρεψε ένα διαστημόπλοιο από τον Άρη με κάτι πολύ επικίνδυνο και οι γιατροί δεν μπορούν να το αντιμετωπίσουν;»
Για αρκετή ώρα δεν μίλησε κανείς τους. Τότε ο Τσάντρα είπε: «Θα το ερευνήσω. Ούτε εμένα μου ακούγονται καλά όλα αυτά, γιατί υπάρχει κάτι που δεν γνωρίζεις. Τρεις άνθρωποι έπαθαν νευρικό κλονισμό τον περασμένο μήνα στην Υπηρεσία Ιατρικής Έρευνας, πράγμα πολύ ασυνήθιστο». Κοίταξε το ρολόι του και μετά έστρεψε το βλέμμα του στον ψεύτικο ουρανό, που έμοιαζε να είναι τόσο μακριά, αλλά βρισκόταν μόνο εξήντα μέτρα πάνω από τα κεφάλια τους.
«Καλύτερα να φύγουμε» είπε. «Η πρωινή βροχή θα ξεσπάσει σε πέντε λεπτά».
Το τηλέφωνο χτύπησε δύο εβδομάδες αργότερα, στη μέση της νύχτας, της πραγματικής σεληνιακής νύχτας. Για τα δεδομένα της Πόλης του Πλάτωνα ήταν Κυριακή πρωί.
«Χένρι; Ο Τσάντρα είμαι. Μπορείς να με συναντήσεις σε μισή ώρα στο θάλαμο αποσυμπίεσης πέντε; Ωραία, τα λέμε εκεί».
Αυτό ήταν, σκέφτηκε ο Κούπερ. Ο θάλαμος αποσυμπίεσης πέντε βρισκόταν έξω από το θόλο. Ο Τσάντρα είχε βρει κάτι.
Η παρουσία του οδηγού της αστυνομίας δεν επέτρεπε στους δύο άντρες να συζητήσουν για το θέμα που τους απασχολούσε καθώς το όχημα απομακρυνόταν από την πόλη, ακολουθώντας τον πρόχειρα ανοιγμένο δρόμο πάνω στις στάχτες και τις ελαφρόπετρες. Στο νότο η Γη ήταν σχεδόν γεμάτη, ρίχνοντας ένα υπέροχο γαλαζοπράσινο φως στο απόκοσμο τοπίο. Όσο και αν προσπαθήσει κανείς, αναλογίστηκε ο Κούπερ, είναι δύσκολο να κάνει τη Σελήνη να φανεί ελκυστική. Όμως η φύση φυλά καλά τα σημαντικότερα μυστικά της. Οι άνθρωποι πρέπει να έρθουν σε τέτοια μέρη για να μπορέσουν να τα ανακαλύψουν.
Οι θόλοι της πόλης χαμήλωναν κάτω από την καμπύλη του ορίζοντα. Το ερπυστριοφόρο βγήκε από τον κεντρικό δρόμο και ακολούθησε ένα μονοπάτι που μετά βίας φαινόταν. Δέκα λεπτά αργότερα ο Κούπερ είδε μπροστά τους ένα γυαλιστερό ημισφαίριο, στην άκρη ενός απομακρυσμένου βράχου. Ένα άλλο όχημα, με έναν κόκκινο σταυρό, ήταν παρκαρισμένο δίπλα στην είσοδο. Προφανώς δεν ήταν οι μόνοι επισκέπτες.
Ούτε και ήταν αναπάντεχη η επίσκεψή τους. Καθώς πλησίασαν στο θόλο, ο ευέλικτος σωλήνας του θαλάμου αποσυμπίεσης εκτάθηκε προς το μέρος τους και προσαρμόστηκε στην κατάλληλη υποδοχή του οχήματος τους. Ακούστηκε ένας σύντομος συριστικός ήχος καθώς ισοσταθμίστηκε η πίεση. Τότε ο Κούπερ ακολούθησε τον Τσάντρα μέσα στο κτίριο.
Ο χειριστής του θαλάμου αποσυμπίεσης τους οδήγησε μέσα από καμπυλόσχημους διαδρόμους και ακτινοειδή περάσματα προς το κέντρο του θόλου. Μπόρεσαν να δουν κάποια εργαστήρια, επιστημονικά όργανα και ηλεκτρονικούς υπολογίσου, όλα σε απόλυτη τάξη και άδεια εκείνο το κυριακάτικο πρωί. Θα πρέπει να είχαν φτάσει στην καρδιά του κτιρίου, σκέφτηκε ο Κούπερ, όταν ο οδηγός τούς συνόδευσε σε ένα μεγάλο κυκλικό θάλαμο και έκλεισε απαλά την πόρτα πίσω τους. Ήταν ένας μικρός ζωολογικός κήπος. Παντού γύρω τους υπήρχαν κλουβιά, ενυδρεία και βάζα με δείγματα πανίδας και χλωρίδας από τη Γη.
Στο κέντρο του θαλάμου περίμενε ένας μικρόσωμος άντρας με γκρίζα μαλλιά που έδειχνε να είναι πολύ ανήσυχος και πολύ δυσαρεστημένος.
«Δρ Χέιστινγκς» είπε ο Κουμαρασουάμι «να σας συστήσω τον κύριο Κούπερ»,
Ο γενικός επιθεωρητής στράφηκε προς το συνοδό του και πρόσθεσε: «Έπεισα τον καθηγητή ότι μόνο με έναν τρόπο μπορούμε να σας κάνουμε να σωπάσετε: αν σας πούμε όλη την αλήθεια».
«Για να είμαι ειλικρινής» είπε ο Χέιστινγκς «δεν νομίζω ότι με ενδιαφέρει πλέον». Η φωνή του ήταν ασταθής, με δυσκολία την έλεγχε και ο Κούπερ σκέφτηκε: Ωραία! Όπου να ’ναι θα έχουμε και άλλον έναν νευρικό κλονισμό.
Ο επιστήμονας δεν έχασε το χρόνο του με τυπικότητες και χειραψίες. Πλησίασε ένα από τα κλουβιά, έβγαλε μια χνουδωτή μπαλίτσα και την έδειξε στον Κούπερ. «Ξέρετε τι είναι αυτό;» ρώτησε απότομα.
«Φυσικά. Ένα χάμστερ, το πιο κοινό πειραματόζωο».
«Ναι» είπε ο Χέιστινγκς. «Ένα καθ’ όλα συνηθισμένο χάμστερ. Εκτός από το γεγονός ότι αυτό είναι πέντε ετών, όπως και όλα τα άλλα μέσα στο κλουβί».
«Και; Πού είναι το περίεργο;»
«Α, πουθενά, πουθενά… αν εξαιρέσουμε το ασήμαντο γεγονός ότι τα χάμστερ ζουν μόνο δύο χρόνια. Και εδώ έχουμε μερικά που πλησιάζουν τα δέκα».
Για λίγη ώρα δεν μίλησε κανείς, αλλά στην αίθουσα δεν επικρατούσε ησυχία. Ακούγονταν θροΐσματα φύλλων και ήχοι από συρσίματα, ξυσίματα, κλαψουρίσματα και κραυγές ζώων. Τότε ο Κούπερ ψιθύρισε: «Θεέ μου, βρήκατε, λοιπόν, τον τρόπο να παρατείνετε τη ζωή!».
«Όχι» απάντησε ο Χέιστινγκς. «Δεν τον βρήκαμε. Μας τον έδειξε η Σελήνη… αλλά εμείς δεν είχαμε τα μάτια μας ανοιχτά».
Έδειχνε να είχε ανακτήσει τον έλεγχο των συναισθημάτων του και τώρα ήταν ξανά ο επιστήμονας, γοητευμένος από το γεγονός και μόνο μιας ανακάλυψης, χωρίς να τον απασχολούν οι ενδεχόμενες επιπτώσεις της.
«Στη Γη» είπε «περνάμε όλη μας τη ζωή αντιστεκόμενοι στη βαρύτητα, που φθείρει τους μυς μας και χαλαρώνει τα στομάχια μας. Σε εβδομήντα χρόνια πόσους τόνους αίμα ωθεί η καρδιά και σε απόσταση πόσων μιλίων; Όλη αυτή η δουλειά, όλος αυτός ο κόπος μειώνεται στο ένα έκτο εδώ στη Σελήνη, όπου ένας άνθρωπος ενενήντα κιλών ζυγίζει μόνο δεκαπέντε κιλά».
«Κατάλαβα» είπε ο Κούπερ αργά. «Δέκα χρόνια για ένα χάμστερ και πόσα για έναν άνθρωπο;»
«Δεν είναι τόσο απλό» απάντησε ο Χέιστινγκς. «Εξαρτάται από το μέγεθος και το είδος. Μέχρι πριν από ένα μήνα δεν ήμασταν βέβαιοι. Τώρα όμως είμαστε σχεδόν σίγουροι για το εξής: Στη Σελήνη η διάρκεια της ανθρώπινης ζωής θα είναι τουλάχιστον διακόσια χρόνια».
«Και προσπαθείτε να το κρατήσετε μυστικό!»
«Ανόητε! Δεν καταλαβαίνεις;»
«Ηρεμήστε, κύριε καθηγητά, ηρεμήστε» είπε ο Τσάντρα απαλά.
Με εμφανή προσπάθεια ο Χέιστινγκς ανέκτησε τον αυτοέλεγχό του. Άρχισε να μιλά με τόσο παγερό ύφος, που ο Κούπερ ένιωσε τις λέξεις να πέφτουν στο μυαλό του σαν κρύες σταγόνες βροχής.
«Σκεφτείτε εκείνους εκεί πάνω» είπε, δείχνοντας προς την οροφή, στην αόρατη Γη, την επιβλητική παρουσία της οποίας κανείς στη Σελήνη δεν μπορούσε να ξεχάσει. «Έξι δισεκατομμύρια άνθρωποι κατακλύζουν από άκρη σε άκρη όλες τις ηπείρους και τώρα στριμώχνονται και στον πυθμένα της θάλασσας. Και εδώ -έδειξε στο έδαφος- μόνο εκατό χιλιάδες άτομα ζούμε σε ένα σχεδόν άδειο κόσμο. Αλλά σε έναν κόσμο όπου χρειαζόμαστε τεχνολογικά και μηχανολογικά θαύματα απλώς και μόνο για να μπορέσουμε να επιβιώσουμε. Σε έναν τόπο όπου κάποιος με δείκτη νοημοσύνης μόλις εκατόν πενήντα δεν μπορεί ούτε καν να βρει δουλειά.
«Και τώρα διαπιστώνουμε ότι μπορούμε να ζήσουμε διακόσια χρόνια. Φανταστείτε πώς θα αντιδράσουν σε αυτά τα νέα! Αυτό είναι δικό σας πρόβλημα τώρα, κύριε δημοσιογράφε. Πηγαίνατε γυρεύοντας. Πείτε μου, σας παρακαλώ, θα με ενδιέφερε πολύ να μάθω πώς ακριβώς σκοπεύετε να τους το ανακοινώσετε;» Περίμενε για πολλή ώρα. Ο Κούπερ άνοιξε το στόμα του και το ξανάκλεισε, μην μπορώντας να σκεφτεί κάποια απάντηση.
Στο βάθος της αίθουσας ένα μωρό μαϊμούς άρχισε να φωνάζει.
Άρθουρ Κλαρκ
Ιούνιος 1963
Κανένα σχόλιο